Ιθάκες

Τι θα είχε κάνει ο Οδυσσέας δίχως την Ιθάκη του; Αφέθηκε σε θεούς και δαίμονες, πήρε δρόμους που ίσως δεν θα έπρεπε, αλλά πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού του σκεφτόταν τον στόχο του... Χρειάστηκε υπομονή κι επιμονή, τα μάτια ανοιχτά αλλά και να δοκιμάζει, καθώς δεν ήξερε ποιος άνεμος θα τον πήγαινε στον προορισμό του, αυτό κανείς ποτέ δεν το ξέρει. Τι θα είχε κάνει λοιπόν; Θα έμπαινε στην διαδικασία του ταξιδιού της επιστροφής, ή θα προτιμούσε να είχε πεθάνει στην Τροία, από την πρώτη κιόλας μέρα της εκστρατείας;

Κάθε άνθρωπος είναι έρμαιο των επιλογών και των ανασφαλειών του. Αλλά αλίμονο, οι στόχοι δεν πετυχαίνονται πάντα, αντιθέτως οι ήττες είναι αυτές που προσφέρουν περισσότερες πληροφορίες από ότι οι νίκες. Αλλά ζωή χωρίς Ιθάκη, δεν έχει νόημα, κι ότι δεν έχει νόημα, δεν αξίζει να υπάρχει.

Ο άνθρωπος θρέφεται από την ελπίδα, και η Ιθάκη προσφέρει τέτοια. Αν δεν είχε μία απελπισμένη ελπίδα βαθιά μέσα του ο Οδυσσέας, θα πίεζε τον εαυτό του, θα ξεπερνούσε τα όριά του, θα ζούσε αυτά που έζησε; Και τι κατάφερε; Κυρίως: να ζήσει αυτά που έζησε, να ταξιδέψει, να δει και να γνωρίσει, να δοκιμάσει και να δοκιμαστεί. Κι έπειτα: να φθάσει στην Ιθάκη του, να νιώσει την προσωπική του δικαίωση, να νιώσει ανακούφιση, να νιώσει χαρά, να νιώσει ευτυχισμένος!

Η Ιθάκη για τον καθένα μπορεί να είναι κάτι το διαφορετικό, και μόλις φτάσει σε μία να γεννήσει μία άλλη. Αυτό είναι θεμιτό, ο άνθρωπος από την φύση του διεκδικεί τις πιθανότητες του, ρισκάρει πάντα για κάτι παραπάνω, για κάτι λίγο καλύτερο. Η εκάστοτε Ιθάκη πρέπει να παραμένει ζητούμενο και όχι να γίνεται αυτοσκοπός. Η κατάληψη ενός προορισμού, γαλήνη κι ηδονή θα προσφέρει, μία ευτυχία έστω και πρόσκαιρη.

Αν ποτέ δεν πάρεις ευθύνες και αποφάσεις, αν δεν βάλεις όνειρα και στόχους, αν δεν έχεις τα κότσια να διαπραγματευτείς μια τέτοια αποτυχία με τον εαυτό σου, τότε θα πρέπει να συμφιλιωθείς με αυτόν τον μάλλον ηλίθιο τρόπο ζωής. Ο καθένας κάνει επιλογές τις συνέπειες των οποίων μπορεί να αντέξει. Αλλά μια ζωή χωρίς Ιθάκη, δεν προσφέρει καμία χαρά, μόνο λύπες και στεναχώριες, αλλά αυτές θα μπορούσαν να μετριαστούν σε μεγάλο βαθμό... Καλύτερα να δοκιμάσεις κι ας αποτύχεις, καλύτερα να ελπίζεις σε μια Ιθάκη που δεν θα φτάσεις ποτέ. Παρά ο χρόνος να περνάει βασανιστικά, ανούσια, σε φριχτή επανάληψη, πάλι μέρα, πάλι νύχτα, πάλι καλοκαίρι, πάλι χειμώνας.

Κι αν ζήσεις μια ζωή χωρίς Ιθάκες, χωρίς όνειρα και στόχους, χωρίς προσπάθεια για κάτι, σαν έρθει η ώρα να φύγεις, να πεθάνεις, ποιες στιγμές θα έχεις να πάρεις μαζί σου; Ποια συναισθήματα και ποια πάθη; Κενός θα φύγεις όπως ήρθες. Θα περάσεις χωρίς να πέρασες, θα ζήσεις χωρίς να έζησες, θα πεθάνεις χωρίς να πέθανες...

Η ύπαρξη Ιθάκης δεν προσφέρει πάντα ένα ασφαλές καταφύγιο... Μόλις πατήσεις στην Ιθάκη μία νέα Ιθάκη ίσως εμφανιστεί. Αλλά ο κάθε άνθρωπος μόνος του φτιάχνει την κόλασή του, και αν ξεφύγει από μία, θα δημιουργήσει νέα αν το επιθυμεί, μόνος του αυτοεγκλωβίζεται. Ωστόσο ακόμη κι αν πάντα μένει κανείς ανικανοποίητος από τις Ιθάκες του, αυτές του προσφέρουν έναν στόχο, μία σταθερά, ένα σημείο να κοιτάει στον ουρανό, μία αιτία να υποστεί και να υπομένει δύσκολες καταστάσεις, να μπορεί να λέει δεν πειράζει εγώ θα επιμείνω και στο τέλος θα τα καταφέρω! Με την Ιθάκη έχεις λόγο να παλέψεις να προσπαθήσεις και να κρατηθείς... Έχεις λόγο να ζήσεις και να ερωτευθείς, να μοιραστείς κοινά όνειρα και στόχους, να κάνεις κοινή προσπάθεια, κοινό ταξίδι.

Όλα έρχονται και φεύγουν, αυτή είναι η σκληρή πραγματικότητα. Αλλά είναι αλλιώς να φεύγεις με ψηλά το κεφάλι, είναι αλλιώς να ξέρεις πως την προσπάθειά σου την έκανες, πως δεν συμβιβάστηκες, πως δεν πούλησες τον εαυτό σου. Κι αν ο καιρός έχει γυρίσματα, κάποια πράγματα για πάντα θα παραμένουν στο ποτέ...